Aleksander Kotsis. Odcienie realizmu

---

Aleksander Kotsis to jeden z najciekawszych malarzy polskich czynnych w latach 60. i 70. XIX stulecia. Środowisko artystyczne, w którym działał Kraków i Wiedeń, doświadczenie pokoleniowe oraz więzi przyjaźni łączyły go z Janem Matejką oraz Arturem Grottgerem. W przeciwieństwie do nich Kotsis uznawany był za twórcę o statusie minorum gentium. W jego dziełach nie odnajdziemy zainteresowania przeszłością ani losami narodowych bohaterów, skomplikowanej historiozofii lub wzniosłych alegorii. Postawa twórcza malarza opierała się na uważnej i pełnej empatii obserwacji najbliższego otoczenia tego, co współczesne i lokalne. Oeuvre Kotsisa reprezentuje kierunek realizmu w ówczesnej sztuce, a jej analogii można doszukiwać się w dziełach dziewiętnastowiecznych tzw. malarzy ludu.
Monograficzna wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie jest pierwszym od 1959 roku tak kompleksowym pokazem twórczości Aleksandra Kotsisa. Stwarza możliwość przewartościowania i reinterpretacji jego sztuki z uwzględnieniem zarówno związanych z nią treści, jak i rozwiązań formalnych. Na ekspozycję, zorganizowaną w 185. rocznicę narodzin artysty, składa się 119 obrazów olejnych oraz ponad 50 akwarel, rysunków i szkiców.
Publikacja towarzysząca wystawie obejmuje kalendarium życia i twórczości Kotsisa oraz interdyscyplinarne eseje analizujące jego twórczość pod względem tematycznym i formalnym, wprowadzając Czytelnika również w tajniki stosowanej przez niego techniki i technologii. Katalog zawiera ponadto obszernie ilustrowany wykaz dzieł olejnych i rysunkowych Kotsisa prezentowanych na wystawie.