Eseje z „The Guardian” oraz kazania

---

Przekład – Adam Grzeliński, Dariusz Kucharski, Monika Kwiecińska-Zdrenka, Marta Łagosz, Marta Szymańska-Lewoszewska, Marta Śliwa \nWprowadzenie i redakcja naukowa – Adam Grzeliński, Dariusz Kucharski, Marta Szymańska-Lewoszewska

Choć najważniejsze i najbardziej znane dzieła Berkeleya niemal w całości zostały poświęcone problematyce ściśle filozoficznej, ich zawartość nie pozostawiała wątpliwości co do ich apologetycznego celu. W przypadku publikowanych w niniejszym tomie esejów i kazań sytuacja jest jednak odwrotna. Bezpośrednio bowiem dotyczą one problemów religijnych i teologicznych, a ich celem jest ugruntowanie wiary słuchaczy. Przy okazji jednak zawierają cenne wskazówki interpretacyjne dotyczące Berkeleyowskiego systemu filozoficznego. (…) Jednakże ostry podział na dzieła filozoficzne i niefilozoficzne (religijne czy publicystyczne) byłby błędny. Wystarczy chociażby przypomnieć, że Bierne posłuszeństwo (1712), wczesna praca Berkeleya zawierająca istotne treści z zakresu jego filozofii moralnej, to poprawiona wersja trzech kazań, które Berkeley wygłosił w kaplicy Trinity College w Dublinie, z kolei przedstawiony przezeń w Jubileuszowym kazaniu wygłoszonym w Towarzystwie dla Krzewienia Ewangelii projekt założenia kolegium na Bermudach nie tylko należy do grupy pism o charakterze społecznym (jak Propozycja lepszego obsadzenia kościołów w naszych zagranicznych koloniach), ale ów plan owych praktycznych działań odsyła do moralistyki przedstawionej w Alkifronie, a pośrednio zapowiada nową wizję natury ukazaną w Siris.